Zoo Negara

Daripada Wikipedia, ensiklopedia bebas.
Zoo Negara
Arca di pintu masuk Zoo Negara.
Tarikh dibuka14 November 1963; 60 tahun yang lalu (1963-11-14)[1]
LokasiUlu Klang, Gombak, Selangor, Malaysia
Koordinat3°12′35″N 101°45′28″E / 3.20972°N 101.75778°E / 3.20972; 101.75778Koordinat: 3°12′35″N 101°45′28″E / 3.20972°N 101.75778°E / 3.20972; 101.75778
Kawasan tanah110 ekar (45 he)[2]
No. haiwan5137[2]
No. spesies459[2]
Pelawat tahunan>1,000,000
KeahlianISO 9001:2008,[3] SEAZA [4]
Pameran utama16 pameran utama
PemilikPersatuan Zoologi Malaysia[5]
Laman sesawangwww.zoonegara.org.my/index.htm

Zoo Negara Malaysia (disingkatkan sebagai Zoo Negara) ialah sebuah zoo negara yang pertama di Malaysia dan diuruskan sepenuhnya oleh Persatuan Zoologikal Malaysia iaitu sebuah pertubuhan bukan kerajaan yang memainkan peranan utama dalam hal ehwal konservasi hidupan liar, penyelidikan, pendidikan dan rekreasi. Ia mula dirasmikan pada tahun 1963 oleh Perdana Menteri Malaysia yang pertama, Al-Marhum Tunku Abdul Rahman Putra Al-Haj.[6] Zoo Negara bermula dengan koleksi induknya yang kini telah berkembang sehingga 459 spesies hidupan liar. Zoo yang dihuni kira-kira 5000 haiwan ini telah mengalami banyak transformasi dengan konsep pameran secara terbuka untuk keselesaan haiwan dan juga para pengunjung.

Ia terletak di Ulu Klang di timur laut Kuala Lumpur. Ia ditadbir oleh sebuah badan bukan kerajaan iaitu Persatuan Zoologikal Malaysia yang ditubuhkan bagi mentadbir zoo pertama Malaysia. Zoo Negara ditubuhkan pada 14 November 1963 dan pada 2006 mempunyai sekitar 4,000 jenis haiwan dari 400 spesies mamalia, burung, reptilia, amfibia dan ikan. Pada tahun 2007, Zoo Negara menerima sijil MS ISO 9001:2000. Zoo Negara merangkumi keluasan 110 ekar tanah yang terletak hanya sekitar 5 km dari bandar Kuala Lumpur. Zoo Negara kini mempamerkan konsep zoo terbuka dengan 90% haiwan ditempatkan di kandang terbuka yang luas dengan hiasan laman yang bersesuaian dengan persekitaran asalnya.

Sejarah[sunting | sunting sumber]

Seekor burung botak upih yang ada dipertunjukkan di Zoo Negara

Pada tahun 1957, Malayan Agri-Horticultural Association (MAHA) membuka zoo kecil. Selepas penciptaan zoo mini, idea zoo sebenar telah beransur-ansur mendapat tempatnya dan kerajaan persekutuan memilih tempat di Ulu Klang, Selangor bersebelahan dengan sempadan Kuala Lumpur. Pada tahun 1960, Ulu Klang adalah kawasan hijau yang belum dibangunkan. Pada tahun 1963, Perdana Menteri pertama Malaya (kini Malaysia) YTM Tunku Abdul Rahman membuka zoo kepada orang ramai. Zoo Negara telah dikenali sebagai "Zoo di Rimba" kerana tumbuh-tumbuhan hijau yang mengelilingi kawasan itu.

Zoo itu mengalu-alukan pengunjung kesejuta pada 14 Februari 1966, hanya tiga tahun selepas pembukaan, dan menjelang 1986, zoo itu mengalu-alukan lebih daripada sejuta pelawat setiap tahun.[1] Menurut pihak Zoo Negara pada 2014, faktor-faktor kadar pengunjungan yang tinggi tersebut termasuk kerjasama dengan pihak Kentucky Fried Chicken (KFC) yang membuka cawangan di zoo serta kekurangan pusat-pusat rekreasi di Kuala Lumpur pada masa itu.[7]

Kawasan di sekitar zoo itu dipenuhi dengan tumbuh-tumbuhan sehingga tahun 1970-an sebagai Kuala Lumpur menjalani ledakan ekonomi. Memandangkan Ulu Klang berdekatan dengan Kuala Lumpur, kawasan yang telah dibuka untuk pembangunan berskala besar sebagai kawasan perumahan yang dirancang pada tahun 1980-an. Ia telah berkembang dari segi penempatan sejak itu. Pembangunan ini telah menyebabkan kawasan di sekeliling zoo berkurang dan juga meningkatkan nilai hartanah di kawasan zoo.

Pada akhir 1990-an dan awal tahun 2000, terdapat rancangan untuk memindahkan zoo untuk lokasi lain di Selangor. Walau bagaimanapun, rancangan tidak berhasil di kalangan orang ramai kerana ia dilihat sebagai satu usaha oleh beberapa pemaju untuk mengambil kesempatan ke atas nilai tanah besar zoo. Dengan sokongan daripada Kementerian Sumber Asli dan Alam Sekitar Malaysia dan Kerajaan Negeri Selangor, maka Zoo Negara tidak akan dipindahkan.

Pada 2014, pihak Zoo Negara menerima dua ekor panda gergasi, Fu Wa dan Feng Yi daripada pihak kerajaan China sebagai tanda diplomasi dengan Malaysia sempena ulang tahun ke-40 hubungan China-Malaysia yang tiba di Malaysia pada 21 Mei.[8] Berdasarkan perjanjian daripada pihak China, panda-panda itu diterima sebagai pinjaman 10 tahun, dan anak-anaknya perlu dipulangkan ke China setelah anak berusia dua tahun.[9] Panda-panda tersebut masing-masimg dinamakan semula sebagai Xing Xing dan Liang Liang oleh pihak Zoo Negara.[10]

Isu kelemahan dan korupsi kewangan[sunting | sunting sumber]

Pihak Zoo Negara dilaporkan mengalami masalah kewangan sejak 2000-an. Pihak Zoo Negara berkata bahawa secara amnya, masalah-masalah kewangan yang dihadapi mereka berpunca daripada penamatan perolehan geran persekutuan lima tahun sebanyak RM5 juta pada 2004.[11] Hal ini menyebabkan pihak Zoo Negara mempunyai kekurangan dana untuk melaksanakan penambahbaikan prasarana zoo, dan dikatakan terpaksa bergantung kepada pemberian dana sekali-sekala oleh pihak kerajaan.[12]

Pada 2019, pihak Kongres Kesatuan Pekerja Malaysia (MTUC) mengeluarkan laporan berkenaan dakwaan pelenyapan dana sejumlah RM1.6 juta daripada kerajaan negara terhadap Zoo Negara yang dikatakan bertujuan untuk membina petempatan bagi para pekerja Zoo Negara. Pihak MTUC mendakwa terdapat unsur korupsi yang terlibat dalam kehilangan dana tersebut dan membuat laporan terhadap dua buah kementerian negara untuk menyiasat isu tersebut.[13] Masalah tersebut mendapat perhatian Suruhanjaya Pencegahan Rasuah Malaysia yang membuka siasatan berkenaan isu kewangan tersebut.[12]

Ketika pandemik COVID-19 melanda negara, masalah kewangan Zoo Negara menjadi ketara akibat pelaksanaan Perintah Kawalan Pergerakan oleh pihak kerajaan yang menyebabkan Zoo Negara terpaksa ditutup lalu menghilangkan punca utama pendapatan zoo.[14] Sepanjang pandemik, pihak Zoo Negara terpaksa bergantung kepada sokongan awam seperti pelaksanaan inisiatif haiwan angkat serta sumbangan makanan oleh golongan petani.[5][15] Pihak Zoo Negara dikatakan memperoleh peruntukan sebanyak RM1.3 juta oleh pihak kerajaan pada April 2020, tetapi hanya dapat bertahan selama sebulan disebabkan oleh kos pengurusan zoo yang tinggi.[15] Selain itu, pihak Kementerian Tenaga dan Sumber Asli juga menyalurkan kira-kira RM1.3 juta pada Jun 2020 sebagai bantuan menampung peruntukan penyelenggaraan lazim Zoo Negara.[16]

Pada November 2020, isu kewangan Zoo Negara mendapat perhatian awam selepas tindakan ulama dan dermawan masyhur, Ebit Lew yang menghantar kira-kira 700 kilogram makanan sebagai bekalan terhadap haiwan-haiwan zoo.[17] Laporan oleh Free Malaysia Today tidak lama selepas itu mendedahkan bahawa pekerja Zoo Negara ditamatkan elaun khas mereka serta diberi pulangan gaji separuh bulan, ditambah dengan masalah gaji asal rata-rata pekerja yang berjumlah kurang daripada RM2,000 sebulan.[18] Di samping itu, dakwaan-dakwaan seperti penjualan tiket curi, kenaikan harga makanan sesuka hati dan pilih kasih dalam pelantikan jawatan-jawatan tinggi juga wujud;[19] pihak Zoo Negara menafikan dakwaan-dakwaan ini.[20]

Pengangkutan[sunting | sunting sumber]

Pameran[sunting | sunting sumber]

Pintu masuk Zoo Negara Malaysia

Terdapat 16 pameran di Zoo Negara. Ia terdiri daripada:

Rimba Reptilia
Buaya di Taman Reptilia

Rimba Reptilia mempunyai pameran dalaman dan luaran, dan termasuk buaya muara, buaya jejulung, dan buaya kerdil. Ia juga mempamerkan kura-kura dan tuntung, termasuk kura-kura gergasi Aldabra (spesies kura-kura kedua terbesar di dunia), dan tuntung sungai tempatan. Ular dalam koleksi termasuk anakonda hijau, sawa batik, dan banyak ular berbisa mahupun tak berbisa. Terdapat juga beberapa jenis biawak.[21]

Rumah Amfibia di Rimba Reptilia mempunyai pelbagai jenis katak dan kodok yang berasal dari pelbagai habitat di Malaysia.

Pameran monyet dan kera.

Koleksi zoo monyet dan beruk yang lebih rendah termasuk ungka, siamang, lotong kelabu, dan kera.[21]

Gajah Malaysia
Pameran Gajah Malaysia

Pameran gajah Malaysia adalah rumah kepada tiga ekor gajah Malaysia: Siti, Sibol dan Triang (jantan), yang semua telah berada di zoo itu sejak mereka masih kecil.[21]

Pameran Burung Tasik

Pameran Burung Tasik termasuk burung botak padi, sekendi, bangau, angsa dan undan.

Taman Burung

Dengan lebih 100 spesies burung dari seluruh dunia, berjalan-jalan di Taman Burung juga rumah kepada pelbagai jenis burung yang terbang bebas.[21] Sudut Gambar Burung di kandang burung membolehkan pengunjung mengambil gambar cenderamata dengan pelbagai makaw dan kakaktua pada hujung minggu.[21]

Tenuk Malaya
Pameran Nokturnal

Pameran tertutup ini adalah rumah kepada pelanduk, serta kelawar buah, iaitu kelawar yang terbesar yang turut dipanggil "keluang".[21]

Dataran Australia

Pameran ini adalah rumah bagi emu, walabi tangkas, kanggaru merah dan pademelon kaki merah[21]

Penguin Humboldt

Pameran ini adalah rumah kepada penguin Humboldt.[21]

Dunia Kanak-Kanak

Dunia Kanak-Kanak menempatkan pelbagai haiwan kebanyakannya domestik termasuk kambing, arnab, itik dan ayam yang bergerak bebas, serta nuri dan tikus belanda. Ia termasuk hutan hujan miniatur dengan aneka tumbuhan dan serangga, termasuk sangkar kecil, kolam ikan, kandang kuda miniatur, dan taman permainan.[21]

Kompleks Beruang

Kompleks Beruang adalah rumah kepada beberapa jenis beruang termasuk beruang hitam Asia, beruang perang, dan beruang madu.

Pusat Konservasi Panda Gergasi

Pusat Konservasi Panda Gergasi adalah rumah kepada pasangan panda gergasi (Liang Liang dan Xing Xing), yang berada dalam misi diplomatik 10 tahun oleh Republik China. Hasil daripada usaha semua pihak, tiga ekor anak panda telah dilahirkan di sini. Yang pertama ialah Nuan nuan, kemudian Yiyi dan yang ketiga lahir pada Jun 2021. [22]

Panda di Pusat Konservasi Panda Gergasi, Zoo Negara
Laluan Savanah (Savannah Walk)

Laluan Savanah adalah salah satu pameran konsep terbuka yang terbesar di zoo, dan rumah kepada zirafah, kuda belang dataran, burung unta, badak sumbu putih, antelop sabel dan oriks samsir.

Badak Air Nil

Pameran ini adalah rumah kepada badak air dan badak air kerdil. Zoo ini mempunyai tiga ekor badak air Nil: Duke, Kibu dan Chombie. Chombie dilahirkan di zoo.

Dunia Mamalia

Pameran Dunia Mamalia terdiri daripada harimau bintang India, puma, kucing batu, musang lamri, kongkang kerdil, rakun, dubuk belang, binturung dan landak raya.

Akuarium Tunku Abdul Rahman

Akuarium Tunku Abdul Rahman Zoo Negara adalah akuarium air tawar berasaskan ekologi pertama yang mengetengahkan sungai dan tanah lembap di Malaysia. Akuarium ini mempunyai ikan yang biasa dilihat di sungai-sungai di Malaysia dan juga spesies yang jarang ditemui dan terancam termasuk invertebrat seperti ketam, udang, batu karang dan serangga akuatik.[23]

Pusat Mawas, rumah kepada spesies haiwan yang paling rapat dengan manusia
Laluan Kucing (Cat Walk)

Laluan Kucing menampilkan singa Afrika, harimau bintang, citah, harimau Benggala putih dan tarikan utama iaitu harimau Malaya.

Pusat Mawas

Pusat ini merupakan rumah kepada orang utan Borneo dan Sumatera serta cimpanzi.

Orang utan di Zoo Negara, Kuala Lumpur
Zoo Serangga

Zoo Serangga merupakan tarikan terbaru di Zoo Negara dan memaparkan lebih daripada 200 spesies serangga dari seluruh dunia. Pameran ini adalah yang pertama seumpamanya di negara ini dan yang terbesar di rantau ini. Antara serangga di zoo adalah rama-rama seperti spesies sayap burung Rajah Brooke, peri pokok dan sayap daun India, dan mentadak anggerik dan daun mati, pepijat wajah manusia, tarantula, kala jengking gergasi Malaysia dan banyak lagi.

Pintu masuk ke Zoo Serangga
Haiwan lain

Haiwan lain dalam koleksi zoo termasuk lembu Ankole, memerang kecil, rusa bintik, banteng, rusa paya, anjing laut berbulu Tanjung, kapibara, unta Arab, seladang, flamingo besar, beruk ekor singa, tenuk Malaya dan rusa sambar.

Tarikan lain[sunting | sunting sumber]

  • Singa laut, binturung dan makaw adalah sebahagian daripada Pertunjukan Pelbagai Haiwan yang diadakan dua kali sehari.
  • Menaiki Tram dan lawatan berpandu boleh didapati pada hujung minggu.
  • Muzium Mini Lebah terletak di tengah-tengah Zoo Negara dan membantu mendidik pengunjung mengenai pelbagai jenis lebah di negara ini.
  • Sudut Gambar Pelbagai Haiwan terletak di tepi pintu masuk utama di zoo, dan dibuka pada hujung minggu. Pelawat boleh mempunyai gambar mereka diambil dengan ular, kuda kecil dan burung.

Pemuliharaan[sunting | sunting sumber]

Zoo Negara pula telah membiak lebih 200 ekor burung botak upih yang sangat terancam. Zoo ini sedang bekerjasama dengan Jabatan Hidupan Liar tempatan dalam program siaran bagi burung-burung ini. Pencapaian pembiakan lain termasuk burung enggang dan buaya jejulung. Perjanjian Memorandum Persefahaman (MoU) juga telah ditandatangani antara Dewan Bandaraya Kuala Lumpur (DBKL) dengan Persatuan Zoologi Malaysia (MZS) bagi melaksanakan Program Pemuliharaan Spesies Terancam harimau Malaya, ‘Selamatkan Si Belang'.[24]

Pendidikan[sunting | sunting sumber]

Pendidikan adalah salah satu objektif utama Zoo Negara. Zoo ini berusaha dalam menyediakan perkhidmatan pendidikan percuma kepada sekolah-sekolah dan lawatan kumpulan. Antara aktiviti yang percuma termasuk lawatan berpandu, ceramah, seminar dan sesi interaktif. Zoo ini juga telah menerbitkan buku cerita pertama mengenai Manja si orang utan yang meliputi kisah hidup Manja yang jinak di zoo dan pemuliharaan fakta-fakta berkenaan orang utan. Penerbitan penting lain adalah Buku Kerja Klasifikasi Haiwan yang diedarkan secara percuma kepada pelajar-pelajar sekolah rendah.

Zoo Negara Live![sunting | sunting sumber]

Zoo Negara Live! adalah saluran video internet 24-jam yang disiarkan secara langsung dari Zoo Negara Malaysia, dan merupakan projek bersama antara Zoo Negara dan Fakulti Seni & Rekabentuk di UiTM Shah Alam. Dua ekor harimau Malaya, Pacin dan Zanah, yang telah dipindahkan dari Zoo Melaka pada 4 April 2007 dalam program pertukaran, adalah tarikan utama program ini. [25].

Harimau Malaya tarikan utama di Zoo Negara.

Tiga kamera terletak di kawasan persembahan dan satu pada suku malam (suku malam juga kawasan makan mereka). Waktu memberi makan adalah sekitar 4: 30-6: 30 petang (waktu tempatan, Kuala Lumpur). Harimau biasanya aktif pada waktu pagi (8: 00-10: 00 pagi) apabila mereka dibebaskan dari suku malam ke dalam kawasan persembahan mereka. Namun, saluran ini tidak lagi tersedia sejak 4 Januari 2010.

Lihat juga[sunting | sunting sumber]

Rujukan[sunting | sunting sumber]

  1. ^ a b "Zoo Negara – A Journey Through Time" (PDF). zoonegaramalaysia.my. Zoo Negara. Dicapai pada 29 December 2010.
  2. ^ a b c "About Us". zoonegaramalaysia.my. Zoo Negara. Dicapai pada 29 December 2010.
  3. ^ "Certificate" (PDF). zoonegaramalaysia.my. Zoo Negara. Dicapai pada 29 December 2010.
  4. ^ "SEAZA Membership List". seaza.org. SEAZA. Dicapai pada 30 June 2010.
  5. ^ a b S. Bedi, Rashvinjeet (17 Nov 2020). "Zoo Negara revenue down" [Pendapatan Zoo Negara berkurangan]. The Star (dalam bahasa Inggeris).
  6. ^ "Zoo Negara". Tourism Malaysia. Dicapai pada 25 Mei 2014.
  7. ^ "Zoo Negara management rebuts allegations". Malaysiakini (dalam bahasa Inggeris). 20 November 2014. Dicapai pada 25 November 2020.
  8. ^ "Pandas arrive in Zoo Negara". The Star (dalam bahasa Inggeris). 21 Mei 2014. Diarkibkan daripada yang asal pada October 7, 2019. Dicapai pada 13 Jun 2019.
  9. ^ "Second giant panda cub born in Malaysia". New Straits Times (dalam bahasa Inggeris). 17 Januari 2018. Dicapai pada 25 November 2020.
  10. ^ "Visitors flock to get a glimpse of latest additions at Zoo Negara". The Star (dalam bahasa Inggeris). 8 Ogos 2014. Dicapai pada 25 November 2020.
  11. ^ Aris, Nurul Azwa; Fadli, Mohamad (22 Julai 2019). "Lack of funds holds back improvements to Zoo Negara" [Kekurangan dana menghalang penambahbaikan Zoo Negara]. Free Malaysia Today (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 16 November 2020.
  12. ^ a b Dermawan, Audrey (23 Julai 2019). "MACC to probe into Zoo Negara's financial plight" [SPRM menyiasat masalah kewangan Zoo Negara]. New Straits Times (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 16 November 2020.
  13. ^ "MTUC gesa SPRM siasat kehilangan dana Zoo Negara". Free Malaysia Today. 23 Julai 2019. Dicapai pada 16 November 2020.
  14. ^ "Ebit Lew bantu beri makanan untuk haiwan di Zoo Negara". Sinar Harian. 15 November 2020.
  15. ^ a b "Zoo Negara kembali alami krisis kewangan". Sinar Harian. 17 November 2020.
  16. ^ "Ministry channels RM1.3 million to Zoo Negara in June" [Kementerian salurkan RM1.3 juta terhadap Zoo Negara pada Jun]. The Sun Daily (dalam bahasa Inggeris). 18 November 2020. Dicapai pada 20 November 2020.
  17. ^ Abu Hassan, Mohd Ridzuan (20 November 2020). "Kerajaan prihatin nasib Zoo Negara". Sinar Harian. Dicapai pada 20 November 2020.
  18. ^ Zainudin, Faiz (21 November 2020). "Pekerja Zoo Negara tertekan, elaun ditamat, gaji 'ciput'". Free Malaysia Today. Dicapai pada 22 November 2020.
  19. ^ Aliff, Imran (22 November 2020). "Bekas veterinar zoo gesa rombakan besar, ambil alih oleh kerajaan". Free Malaysia Today. Dicapai pada 26 November 2020.
  20. ^ Aliff, Imran (22 November 2020). "Zoo Negara tolak dakwaan salah urus, kecurian". Free Malaysia Today. Dicapai pada 26 November 2020.
  21. ^ a b c d e f g h i "Exhibits". zoonegaramalaysia.my. Zoo Negara. Dicapai pada 29 December 2010.
  22. ^ "Pandas arrive in Zoo Negara". The Star (dalam bahasa Inggeris). 21 Mei 2014. Diarkibkan daripada yang asal pada October 7, 2019. Dicapai pada 13 Jun 2019.
  23. ^ https://www.zoonegaramalaysia.my/ex_freshwater.html
  24. ^ https://www.hmetro.com.my/mutakhir/2019/09/496624/sama-sama-selamatkan-si-belang-metrotv
  25. ^ "Zoo Negara Live!". zoonegara.tv. Zoo Negara. Dicapai pada 29 June 2010.

Pautan luar[sunting | sunting sumber]

Diambil daripada "https://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Zoo_Negara&oldid=6205051"